Radioen

On air

De Weekend  |  Moiespanorama

play_arrow Live
arrow_back_ios

E puer Wierder iwwer Wierder

Zäitchen

headphones

4 min

Lauschteren play_arrow

En Hittchen ass e klengen Hutt, mee ass eng Zäitchen och eng kleng Zäit? An dëser Episod geet et ëm d'Zäitchen an aner Wierder, déi just sou maachen, wéi wa se kleng a léif wieren.


S: D'Caroline Döhmer ass Proff fir lëtzebuergesch Grammaire an Orthografie op der Uni Lëtzebuerg an erzielt eis – wéi den Numm vun der Emissioun et scho verréit – "e puer Wierder iwwer Wierder". Gutte Mëtteg Caroline!
C: Moien alleguer, moie Simon!
S: Wéi ee Wuert hues de eis haut matbruecht?
C: Ech hat lo wéini gesot, dass d'9. Joerhonnert schonn "eng Zäitchen hier" wier an do hunn ech mer Gedanke gemaach iwwer d'Wuert 'Zäitchen'.
Weess de nach, wéi een déi Formen nennt mam -chen hannen?
S: ___
C: Et ass en Diminutiv, eng Verklengerungs- oder Vernidlechungsform. An d'Zäitchen ass e schéint Beispill dofir, dass net all Diminutivform eng Verklengerung ass, well sou gesinn sinn iwwer 1000 Joer eng zimmlech laang Zäit, wann s de mech frees! An dofir wierkt esou eng chen-Form hei e bësse komesch, fënns de net?
S: A firwat steet do deen Diminutiv?
C: Ech denken, dass et eng Stilfigur ass: sou wéi ee just eng Stënnchen um Telefon ass oder just eng Schlippche vun eppes drénkt oder Saachen eeben eng Zäitchen hier sinn. Et ass eng spilleresch Aart a Weis, fir eng Mooss unzeginn, wou et dann och net op Prezisioun ukënnt. Du weess jo, wann een nach eng Stënnchen op der Party bleift, da kann dat och sinn, dass et déck iwwer eng Stonn ass.
S: Jo, dat kënnt mer bekannt vir. Wat wier dann eng richteg Verklengerung, also en anert Beispill, wou et dann och konkreet méi kleng ass?
C: An der Theorie kann ech all Objet, deen ech upake kann, an den Diminutiv setzen: Ziedel > Ziedelchen, Schwäin > Schwéngchen, Bam > Beemchen.
S: A firwat just an der Theorie?
C: Ma et gi Wierder, déi stinn einfach net oft an der Verklengerungsform oder wéi oft héiers de eng chen-Form mat Bic oder Bläistëft?
S: ___
C: Oder wéi géifs de déi bilden?

mic_none

Presentéiert vum

Episoden

net

Dës Kéier geet et ëm d'Negatioun an ëm e Phenomeen, dat Skopus heescht.
headphones

5 min

play_arrow

Shampooing

Dir gitt ënner anerem gewuer, wat den No-Poo-Trend ass.
headphones

5 min

play_arrow

Schantjen

An dëser Episod geet et ëm de Schantjen an d’Chrëschtkëndchen, a firwat dat eent souzesoen eng falsch Verklengerungsform ass.
headphones

4 min

play_arrow

Joffer

An dëser Episod geet et ëm Jofferen, Jongfraen a Weltbiller aus de 50er-Joren
headphones

5 min

play_arrow

Landkaart

Et geet ëm Päiperleken, Betounungen a Flilleken.
headphones

4 min

play_arrow

Goût

Et geet ëm Inselen, Reformen a franséisch Hittercher
headphones

4 min

play_arrow

Zäitchen

An dëser Episod geet et ëm Wierder, déi just esou maachen, wéi wa se kleng a léif wieren.
headphones

4 min

play_arrow

Luxemburgistik

Wat steet eigentlech hanner de Wierder mat -istik, a wéi si si an der Luxemburgistik gelant?
headphones

4 min

play_arrow

Uhrzeigersënn

Haut dréit sech alles ëm den Uhrzeigersënn a Wierder, déi mer aus anere Sproochen iwwerhuelen
headphones

4 min

play_arrow

Witzbold

Haut geet et ëm d'Fro, wien eigentlech de '-bold' am 'Witzbold' ass
headphones

5 min

play_arrow

Witz

Dir kennt bestëmmt deen een oder anere Witz, meewësst Der och, wouhier d'Wuer 'Witz' kënnt?
headphones

5 min

play_arrow

Dosen

Wouhier kënnt dat Wuert? Et geet op eng Rees duerch verschidden europäesch Sproochen.
headphones

4 min

play_arrow

Minnech

Wësst Dir, wat e Minnech ass? Dir gëtt et hei gewuer.
headphones

4 min

play_arrow

léif

Et geet ëm d'Schreifweis an och ëm Urieden an der E-Mail.
headphones

5 min

play_arrow

Laser

Et geet ëm Ofkierzungen, déi awer ausgesi wéi normal Wierder.
headphones

5 min

play_arrow

Äddi

Dës Kéier kucke mir op Abschidsformelen, déi bal alleguer eppes mat Gott ze dinn hunn. Donieft gëtt et och nach e Schreiftipp.
headphones

4 min

play_arrow

Jean/Jang

Et geet ëm franséisch Wierder, déi eppes verléieren, a lëtzebuergesch Virnimm, déi eppes bäikréien.
headphones

5 min

play_arrow

Uhu

Et geet ëm grouss Vullen, Pech, de Grand-Duc a Lautmolerei.
headphones

4 min

play_arrow

hott an har

Saache leien hott an har, Leit fueren hott an har. Mee wat heescht eigentlech 'hott' a wat heescht 'har' a wat huet dat mat engem Plou ze dinn?
headphones

4 min

play_arrow

gäil

Et geet hei ëm d'Wuert “gäil” a seng Bedeitungen, well d'Nuance vu gäil ännert, ob een elo vun engem gäilen Typ oder engem gäilen Dessert schwätzt. Donieft geet et och ëm e gäile Buedem am Duden.
headphones

10 min

play_arrow