E puer Wierder iwwer Wierder

Et geet dës Kéier ëm random-Froen, Musekslëschten an och d'Siri.


S: D’Caroline Döhmer ass Proff fir lëtzebuergesch Grammaire an Orthografie op der Uni Lëtzebuerg an erzielt eis – wéi den Numm vun der Emissioun et scho verréit – „e puer Wierder iwwer Wierder“. Gudde Mëtteg Caroline!
C: Moien alleguer, moie Simon!
S: Wat hues de eis haut fir e Wuert matbruecht?
C: D’Wuert vun haut ass random. Et kënnt offensichtlech aus dem Engleschen a bedeit do sou vill wéi zoufälleg, ouni bestëmmten Oflaf oder belibeg.
S: An dat gëtt et jo och an der Musek bei der Playlist.
C: Genee, wann ee Shuffle umécht, dann ass d’Offolleg vun de Lidder net eent nom anereren, mee random. Do gëtt et och d’Verb ‘to randomize’ als Synoym vun ‘to shuffle’.
S: Witzeg, dass dat alles englesch Begrëffer sinn.
C: Dat ass warscheinlech, well se aus der Musekwelt kommen an déi Tools oft op Englesch agestallt sinn oder bestëmmt Produiten déi Terminologie vermaarten, wéi den iPod Shuffle, oder dass d’Funktioun ‘shuffle’ heescht a mir dat dann einfach iwwerhuelen.
S: Dat war dee klengen iPod ouni Ecran, gell?
C: Genee, deen hat ech och a meng Bomi war deemools ganz verwonnert, wou ech do d’Musek dramaachen, well si nach dovun ausgaang ass, dass de souzesoen en ‘Musikträger’ brauchs wéi eng CD oder eng Kassett, fir Musek ofzespillen. An dat ass jo mam ganze Streaming nach e Schrëtt méi wäit. Do ass d’Musek dezentral gespäichert.
Mee zréck bei random a shuffle: Et ass ganz léif, wann ech am Auto sëtzen a mengem däitsche Siri soen, dass ech gär meng Liblingsongs op Shuffle wëll lauschteren, well dann heescht et: “Ich spiele jetzt deine Lieblingssongs im Zufallsmodus. Do häss de also eng däitsch Entspriechung vum Wuert ‘shuffle’ oder ‘random’. Et gëtt och ‘Zufallswiedergabe’.
S: Gëtt dat da vill benotzt?
C: Ech denken, dat gëtt éischter selte benotzt.
S: A wat wier et am Lëtzebuergeschen?
C: Ma do ginn ech dovun aus, dass “op random” oder “shuffle” gesot gëtt. Wéi sou oft si mer am Lëtzebuergesche ganz frou mat Friemwierder a loossen se einfach wéi an der Quellsprooch.
Beim Wuert ‘random’ gëtt et awer nach eng weider Bedeitung, déi grad vu jonke Lëtzebuerger vill benotzt gëtt anzwar am Sënn vu ‘belibeg’. Do komme mer lo wech vun der Musek.
S: A jo, sou eppes wéi ‘eng random Fro’ oder ‘eng random Persoun’.
C: Genee, dat ass a Kontexter, wou ee soe wëll x-belibeg. Oder och bei ‘seng Ausso war komplett random’, domat soll ausgedréckt ginn, dass eng Ausso iwwerhaapt kee Bezuch zu eppes hat.
An dat kann een ënnerschiddlech an de Saz abauen: entweeder wéi en Adjektiv virun engem Nomen: eng random Fro. Oder mam Verb ‘sinn’: Deng Fro ass total random. Oder och als Avderb: Du kanns dat net random decidéieren.
Gemengt ass domat ëmmer: iergendeng oder iergendwéi. Ouni Plang, einfach sou oder ouni sech virdrunner Gedanke gemaach ze hunn.
An domat verhält et sech wéi en normaalt Adjektiv, just mat enger Ausnam.
S: An dat wier?
C: Et kritt ni eng Endung. Ech soen zum Beispill bei gewéinlechen Adjektiver: mat enger klenger Fro, mee ech soen net: mat enger randomer Fro. An deem Sënn ass d’Adjektiv onverännerbar, et ass ëmmer random: mat enger random Fro.
S: A mir hale lo leider random op fir haut.
C: Jo, eis Zäit ass schonn ëm!
S: Da soe mer der merci, Caroline, an du bass jo geschwënn nees hei!
C: Dat ass wouer! A mäi Schlusswuert ass wéi ëmmer: Äddi!

Episoden